Literatura oświecenia w Polsce – patriotyczna, rozwój dramatu
W związku z trudną sytuacją polityczną powstawały pieśni patriotyczne i utwory dotyczące bieżących wydarzeń. W czasie konfederacji targowickiej literatura patriotyczna często przekazywana była w formie ulotek, przekazywała radykalne poglądy. Powstanie Teatru Narodowego wpłynęło strona www na rozwój dramatu. Franciszek Bohomolec, popularnym w tamtym okresie, tworzył komedie ośmieszające sarmatyzm, sławiące królów („Sarmatyzm”, Fircyk w zalotach”). Julian Ursyn Niemcewicz stworzył „Powrót posła”, który to związany był z obradami Sejmu Czteroletniego. Jako najsłynniejszych prozaików tego okresu należy wymienić Hugo Kołłątaja czy Stanisława Staszica.
Na ten licówki bez szlifowania okres przypada też stworzenie przez Józefa Wybickiego „Pieśni Legionów polskich we Włoszech”, czyli późniejszego hymnu Polski. We wszystkich trzech zaborach pisarze tworzyli swoje utwory w języku ojczystym, by utrwalić polski język i polskiego ducha. Na początku XX wieku powstało Towarzystwo Przyjaciół Nauk, które miało na celu rozwój polskiej literatury, kultury i nauki. Samuel Bogumił Linde stworzył wtedy „Słownik języka polskiego”, Hugo Kołłątaj „Rozbiór krytyczny zasad historii o początkach rodu ludzkiego”. Częściej powstawały utwory dłuższe – powieści.
Wśród prozaików końca epoki zasłynęli Jan Potocki („Rękopis znaleziony w Saragossie”) czy Maria Wirtemberska („Malwina, czyli domyślność serca”).